Υπόγειες στοές , σφραγισμένες πύλες, ατελείωτες αρχαίες σκάλες που κατηφορίζουν προς ενα μυστηριώδη κόσμο , είσοδοι που φυλάσσονται συνεχώς ακόμη και σήμερα... Αυτός ειναι ο εντυπωσιακός αγνωστος υπογειος Πειραιάς.
Για να γράψει κανείς για τον Μυστικό Πειραιά χρειάζεται τουλάχιστον το χώρο ενος βιβλίου.
Παρόλο που αυτή η πτυχή του ''Μεγάλου Λιμανιού '' ειναι παντελώς άγνωστη και κανείς δεν τη συζητά. Μπορεί κάλλιστα να συγκριθεί σε θρύλους , μυστήρια και άγνωστες παραδόσεις με τη Μυστική Αθηνά ή τη Μυστική Θεσσαλονίκη.
Όμως αρχικά εδώ δε θα μιλήσουμε για τα στοιχειωμένα σπίτια και τα πανάρχαια τείχη , ούτε για τις εντυπωσιακές ιστορίες παράξενων που έζησαν στον Πειραιά. Θα περιοριστούμε μόνο σε μια μικρή περιπλάνηση στις υπόγειες στοές της πόλης και θα περιμένουμε να συμπληρώσουμε τις πληροφορίες τους.
Ποιος ξέρει.. Ίσως κάποτε ο Πειραιάς να ειναι γνωστός οχι μόνο για το ΘΡΥΛΟ του αλλα και για τους Θρύλους του...
Οταν λοιπόν ξεκίνησα τις έρευνες μου στον Πειραιά δεν περίμενα οτι τα πράγματα θα είναι τόσο δύσκολα..Οι λόγοι πολλοί και διάφοροι ..Το μεγαλύτερο όμως και ανυπέρβλητο εμπόδιο είναι οτι ο Πειραιάς είναι πλέον ένας από τους πιο πυκνοκατοικημένους δήμους της Ελλάδας. Κοντά σε αυτό έρχεται να προστεθεί και η άναρχη , χωρίς σχέδιο οικοδόμηση όλων των συνοικιών του,με αποτέλεσμα στο διάβα του χρόνου να έχουν χαθεί κάποια από τα μυστικά που κρύβει στα έγκατα του!
Δύσκολα μπορεί να πιστέψει κανείς οτι κατά το έτος 1834 , όταν η Αθήνα έγινε πρωτεύουσα του Ελληνικού νεοσύστατου τότε κράτους.ο Πειραιάς δεν είχε παρά ελάχιστες καλύβες και οι ακτές του θύμιζαν παραλίες σε κάποιο νησάκι του Αιγαίου ,που δεν το είχε ανακαλύψει ακόμα ο τουρισμός.Στα χρόνια που ακολούθησαν η Ραγδαία εξέλιξη εξαφάνισε σχεδόν οτι είχε απομείνει απο την αρχαιότητα με εξαίρεση τμήματα των Μακρών Τειχών, αυτό το μεγάλο έργο του Θεμιστοκλή ο οποίος κάνοντας τον Πειραιά βάση του αθηναϊκού στόλου , θέλησε να τον οχυρώσει και να τον ενώσει μέσω αυτών των τειχών με την Αθήνα.
Ίσως να μην ειναι γνωστό στους περισσοτέρους, ότι όπως είχε η Αθήνα την Ακρόπολη έτσι είχε αλλά δεν εχει πλέον δυστυχώς και ο Πειραιάς τη δική του Ακρόπολη.Αυτο που εχει απομείνει όμως απο την αρχαία ακρόπολη του Πειραιά που βρισκόταν στον λόφο της Μουνιχίας (Καστέλα) είναι τα υπογεια της !!
Αυτά τα υπόγεια ξεκίνησα να βρω και εγω,σε συνδυασμό με κάποιες πληροφορίες και για διάφορα αλλά σημεία που μιλούσαν για στοές που αρχίζουν από τα υπόγεια παλιών αρχοντικών ,οι οποίες είχαν έξοδο στο Πασαλιμάνι. Όπως επίσης για στοές που υπήρχαν και υπάρχουν ακόμα σε διαφορετικά σημεία , αλλά που οι προσβάσεις ειναι ελεγχόμενες!
Βρήκα ακόμα δίκτυα στοών ,που το ένα είναι απο τα πολλά καταφύγια που υπάρχουν στον Πειραιά και που κάποτε φιλοξενούσαν τους άτυχους κατοίκους της περιοχής κατα τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου πολέμου .Το συγκεκριμένο υπόγειο καταφύγιο είναι σίγουρο οτι φτιάχτηκε εκμεταλλευόμενο τις αρχαίες στοές που διέτρεχαν την περιοχή , απλά οι σύγχρονοι Πειραιώτες το μετέτρεψαν (κλείνοντας όμως τις περαιτέρω διαδρομές του) σύμφωνα με τις τότε ανάγκες τους.
Σε ένα άλλο δίκτυο στοών που και αυτο δυστυχώς κάποιοι έκλεισαν τη συνέχεια του, βρήκα κάποια ενδιαφέροντα αντικείμενα , όπως θα δεύτε και στις φωτογραφίες .
Οι περισσότερες στοές που υπάρχουν στον Πειραιά είναι έργα των Μινυών ,οι οποίοι υπήρξαν απο τους πρώτους κατοίκους της πόλης.Να θυμίσω εδώ οτι οι Μινύες ήταν ένας λαός που ειδικεύονταν στην διάνοιξη υπογείων στοών που διέτρεχαν τεράστιες αποστάσεις και είναι αυτοί που διάνοιξαν και τις γνωστές καταβόθρες και στοές στη λιμνη της Κωπαΐδας ,στον Αλίαρτο , για την αποξηράνουν . Καταβόθρες που διαγραφούν αποστάσεις χιλιομέτρων όπως είναι ήδη γνωστό .Οι Μινύες ήταν αυτοί που έφεραν στην περιοχή και τη λατρεία της Μουνιχίας Αρτέμιδος και εικάζεται ότι το ιερό της βρισκόταν στην κορυφή του λόφου , εκεί που σήμερα ειναι ο Προφήτης Ηλίας της Καστελας.
Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΗΣ ΑΡΕΤΟΥΣΑΣ
Η πιο γνωστή ιστορία που υπάρχει και κυκλοφορεί ανάμεσα στους λίγους σχετικούς ερευνητές για υπόγειες διαδρομές στον Πειραιά, είναι για τη σπηλιά της Αρετούσας, που βρίσκεται πάνω στο λόφο της Καστελας , πολύ κοντά στο ναό του Προφήτη Ηλία .Η Αρετούσα- σύμφωνα με το Θρύλο - ήταν μια βασιλοπούλα της περιοχής και είχε κατά την παράδοση την κατοικία της μέσα σε αυτή την σπηλιά.απο όπου η τελευταία πήρε και το όνομα της. Από εκεί μέσα λοιπόν λέγεται οτι συναντούσε κρυφά τον αγαπημένο της μέσω μιας υπόγειας διαδρομής στην Ακρόπολη των Αθηνών ! Ίσως να μοιάζει υπερβολικό αυτό, αλλά πριν βιαστείτε να βγάλετε συμπεράσματα αν ειναι αλήθεια η όχι , θυμηθείτε την παλιά πληροφορία των αρχαίων κειμένων για την είσοδο μιας στοάς μέσα στο Ερέχθειο όπου όταν φυσούσε νοτιάς ακουγόταν ο παφλασμός της Θάλασσας! Αυτή η είσοδος λέγεται οτι ήταν γνωστή στους Γερμανούς κατακτητές,που τους ενδιέφεραν πολυ οι σχετικές έρευνες. Πρέπει ακόμη να μάθετε οτι πίσω απο την κλειδωμένη είσοδο της σπηλιάς της Αρετούσας υπάρχει μια σκάλα με 165 σκαλοπάτια ,που ούτε λίγο ούτε πολύ όταν τα κατεβείτε ειστε ήδη με 40 μέτρα κάτω από την επιφάνεια του εδάφους!
Σε συνδυασμό με μια πληροφορία που θα σας μεταφέρω αμέσως παρακάτω, δείχνει οτι η πολύ όμορφη ιστορία της Αρετούσας και του αγαπημένου της στην Αθήνα, ίσως να έχει κάποια βάση. Υπάρχει η μαρτυρία ενός ανθρώπου που αρκετά παλιά , όταν νεαρός ακόμη γυψαδόρος εργάσθηκε για ένα διάστημα στην τότε Σχολή της Χωροφυλακής στου Μακρυγιάννη.Σε κάποια φάση της εργασίας χρειάστηκε να μετακινήσει μια μεγάλη ζαρντινιέρα για τοποθετήσει τη σκάλα του. Έκπληκτος είδε μόλις μετακίνησε την ζαρντινιέρα , ότι από πίσω της έκρυβε μια σκάλα μαρμάρινη που χανόταν κάτω από το κτιριο!! Ρώτησε ένα χωροφύλακα που ήταν δίπλα του τι ήταν αυτή η σκάλα και ο χωροφύλακας του απάντησε αδιάφορα: ''Α! Δεν είναι τίποτα , είναι μια στοά που βγαίνει στην Καστελα!!''Αυτά όλα είναι επιβεβαιωμένες μαρτυρίες, αλλά ''κάποιοι'' φροντίζουν να ξεχνιούνται σιγά - σιγά...
Επίσης στην εγκυκλοπαίδεια του Ήλιου, έκδοση του 1950, αναφέρεται οτι κατά τις έρευνες που έγιναν κατά τα έτη του 1868 και 1897 στη σπηλιά της Αρετούσας ''δεν εξακριβωθεί εις ποιον μέρος οδηγεί το όρυγμα τούτο''!
Αυτό το ''δεν εξακριβωθεί'' ακούγεται λιγο περίεργο δείχνει η οτι δεν συνέχισαν την έρευνα μέχρι το τέλος της διαδρομής ή οτι οι διαδρομές ήταν τόσο δαιδαλώδεις που ούτε οι ίδιοι δεν ήξεραν που βρίσκονταν. Εγώ προσωπικά πιστεύω το δεύτερο. Έκτος και αν βρήκαν που οδηγεί το όρυγμα αυτό όπως και το ονομάζουν, αλλά δεν έπρεπε να ανακοινώσουν λεπτομέρειες σχετικά με το τι ανακάλυψαν .Δεν θα ήταν η πρώτη φορά άλλωστε και δυστυχώς η τελευταία που γίνεται αυτό... Φυσικά στις σημερινές εγκυκλοπαίδειες αυτή η πληροφορία εχει εξαφανιστεί...
Ο ΑΡΧΑΙΟΣ ΛΙΜΗΝ ΤΗΣ ΖΕΑΣ (ΠΑΣΑΛΙΜΑΝΙ)
Οι περισσότεροι , σίγουρα κάποια στιγμή έχουμε κάνει μια βόλτα στο γνωστό Πασαλιμάνι . Αυτό που πρέπει να θυμάστε στην επομένη βόλτα σας εκεί είναι ότι κάτω απο τα πόδια σας βρίσκεται ένα άλλο κρυφό , Πασαλιμάνι , μόνο για να το δείτε πρέπει κάποιος να σας ανοίξει την καγκελόπορτα που κλειδωμένη και αυτή , κρατάει μακριά τους περίεργους...
Μια πρόσβαση όμως εκτός απο την πόρτα που ανέφερα πριν , υπάρχει και σε ενα αλλο σημείο.Το σημείο αυτό ειναι το κτήριο του παλιού Γαλλικού Ινστιτούτου ,στη γωνια Ακτής Μουτσόπουλου και 2ας Μεραρχίας,που στο υπόγειο του φιλοξενεί μια πρόσβαση για τα ενδότερα!! (το πως ,δεν το γνωρίζω ειναι μια αλλη ιστορια) Πως γίνεται τώρα κάθε φόρα στα ''ενδιαφέροντα'' σημεία να ξεφυτρώνουν οι Γάλλοι ή κάτι που έχει σχέση με αυτούς, αυτό δεν το καταλαβαίνω (ας μας το πουν οι ίδιοι κάποτε να το μάθουμε και εμείς). Το ενδιαφέρον είναι ομως οτι υπάρχει η διασταυρωμένη πληροφορία ότι και άλλα παλια αρχοντικά επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω υπογείων στοών με έξοδο το Πασαλιμάνι.
Εδώ θα ήθελα να προσθέσω μια άλλη πληροφορία , η οποία επαληθεύτηκε λίγο καιρό αργότερα απο ένα τελείως διαφορετικό άτομο,που δείχνει ,σε εμένα , τουλάχιστον , ότι κάτι το αληθινό υπάρχει γύρω από αυτό που θα σας πω.
Δυο Φίλου που έψαχναν και αυτοί στην περιοχή να βρουν πρόσβαση στις υπόγειες στοές στο Πασαλιμάνι , κατάφεραν να εισχωρήσουν τελικά στα ενδότερα και είδαν κάτι εκεί κάτω που τους έκανε να φύγουν έντρομοι!!!Δεν έμαθα ποτέ τι ήταν αυτό, ποτέ δεν το είπαν σε κανένα...Η δεύτερη πληροφορία που έμαθα ήρθε από ένα άλλο άτομο,που πάλι μιλουσε για καποιους που ψαχνοντας βρεθηκανε σε ενα ''υπογειο αρχαιο ιερο'' και συνέβη κάτι που τους έτρεψε σε άτακτη φυγή!!
Εδώ θα πρέπει να προσθέσουμε την μαρτυρία του εκδότη του Τρίτου Ματιού Π.Βουδουρη ,που αναφερόμενος στα λεγόμενα Πειραιώτη επιστήμονα και φίλου του περιοδικού περί ύπαρξης ενος αρχαίου υπογείου ναού, μιλά για μια ''άγρια '' προστασία του χώρου..ο Πειραιώτης φίλος μας ,δεν ήθελε να δημοσιευτεί τίποτα περισσότερο, τουλάχιστον μεχρι να υπάρξουν κάποιες ορισμένες προϋποθέσεις...
Αυτά όλα δείχνουν οτι τα πράγματα είναι πιο σοβαρά από ότι πίστευα... Περίεργες ιστορίες που δύσκολα μπορεί κανείς να επαληθεύσει αν δεν έχει ζήσει ο ίδιος την εμπειρία.. αλλά νομίζω οτι όλα αυτά αποτελούν τα κομμάτια ενός παζλ που οταν συγκεντρώνονται αρχίζει και σχηματίζεται μια εικόνα.
οπως φαινοταν απο το εσωτερικο
Τελειώνοντας σχετικά με το Πασαλιμάνι ,θα ήθελα α μιλήσω και για το ναό του Σωτήρος Διός που βρέθηκε στην περιοχή (από εκεί πήρε το όνομα της η οδός). Μέσα στα υπόγεια του βρέθηκαν τοποθετημένα το ένα δίπλα στο άλλο δυο εκπληκτικά αγάλματα ,το ένα της Αθηνάς και το δεύτερο μιας Κόρης, όπως ονομάστηκε . Ειπώθηκε οτι τα αγάλματα έκρυψαν με μεγάλη προσοχή (αυτό φάνηκε από τον τρόπο που ήταν τοποθετημένα) οι πιστοί της παλαιάς θρησκείας για να γλυτώσουν απο τους Χριστιανούς κατά τη μια άποψη η για να μην κλαπούν απο τους ξένους επιδρομείς .Στο σχετικό βιβλιαράκι βρηκα αυτά τα στοιχεία που οι εργάτες βγάζουν τα αγάλματα απο τη κρύπτη τους.
ΣΗΡΑΓΓΕΙΟΝ η ΣΗΡΑΓΓΙΟΝ (ΣΠΗΛΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑ)
Θα ήταν παράλειψη βεβαία να μην αναφερθούμε και στο μυστηριώδες Σηραγγείον (σπηλιά του Παρασκευά) οπως έχει επικρατήσει να λέγεται σημερα . Πρόκειται για τη σπηλιά που βρίσκεται στην πλαζ ''Βοτσαλάκια'' και μέσα απο την οποία ξεκινά μια στοά που λίγο μετά την έχουν μπαζώσει.Δεν διάλεξα τυχαία τη λεξη μυστηριώδες. Ακόμη δεν εχει εξακριβωθεί τι ακριβώς ήταν η σπηλιά αυτή... Υπάρχει μια άποψη που αναφέρει οτι ηταν Βαλανείο δηλαδή λουτρά.. Μέσα όμως στην σπηλιά εχει βρεθεί και ενας πώρινος βωμός με την επιγραφή ''Απόλλωνος αποτρόπαιου'' που δείχνει οτι υπήρχε ιερό.Το ιερό αυτο αποδίδεται στον ηρώα Σηράγγον, από το όνομα του οποίου προήλθε και η λεξη Σηραγγείον.Θα συμφωνήσετε και εσείς φυσικά οτι το όνομα είναι... αποκαλυπτικότατο για τον χώρο!
Δυο φωτογραφίες απο το κυκλικό δωμάτιο που υπάρχει εντός
Επίσης μέσα στη σπηλιά αυτή υπάρχουν δυο πανάρχαιοι τάφοι καθώς και ενα κυκλικό δωμάτιο με κάτι περίεργες εσοχές που ειναι άγνωστο τι ακριβώς εξυπηρετούσαν.
Υπήρχαν , όπως αναφέρεται , ακόμη και ψηφιδωτά που το ενα απεικονίζε την ''Σκυλλαν'' και το άλλο ένα νέο επί τεθρίππου άρματος, οποίος εικάζεται οι ήταν ο ήρωας Σηραγγος , καθώς και ένα μωσαϊκό. Σήμερα βεβαία δε σώζεται τίποτα από αυτά και η σπηλιά έχει μετατραπεί σε ένα άθλιο και βρωμερό σκουπιδότοπο που κατα καιρούς φιλοξενεί κάτι περίεργους τύπους που βρίσκουν εκεί καταφύγιο.
Οταν επισκέφθηκα τη σπηλιά υπήρχαν μερικά στοιχεία που με προβλημάτισαν στο αν ο χώρος αυτός ηταν απλά και μόνο λουτρό... Καταρχήν η ύπαρξη ταφών μέσα σε λουτρά δεν ξέρω αν συνηθιζόταν η αν έχουμε άλλο τέτοιο παράδειγμα, αλλά αυτό που δεν δένει καθόλου με την άποψη περί λουτρών κατά την προσωπική μου γνώμη πάντα είναι η ύπαρξη της στοάς η οποία δεν διαθέτει κανενός είδους επίχρισμα , ώστε να είναι στεγανή και αρά δεν θα μπορούσε να τροφοδοτεί τα λουτρά με νερό. Αυτό αποδεικνύεται εύκολα όταν την επισκεφθεί κανείς , οπού θα δει επίσης οτι η στοά δεν καταλήγει μπροστά σε ένα πηγάδι η μια δεξαμενή οπότε αν ήταν για να φέρνει νερό στα λουτρά, αυτό δεν θα είχε που να πάει. Έχω δει στοές υδραγωγείων και έχω μια εικόνα για το πως είναι , όπως για παράδειγμα η στοά στον λόφο του Φιλοπάππου,που έχει επίχρισμα ακόμα και οστά σημεία που δεν περνούσε το νερό για ακόμη καλύτερη στεγανοποίηση.
Όπως επίσης , όχι πολύ μακρυά από εκεί που βρισκόμουν στις πανάρχαιες στοές των Μινυών , στο λόφο της Μουνιχίας , βλέπει κανείς το επίχρισμα που είχαν για να ειναι στεγανές και διακρίνεται ολοκάθαρα και στις φωτογραφίες.
Πάνω είναι η κλεισμένη συνεχεία της στοάς μέσα στο Σηραγγείο και από κάτω είναι ένας πανάρχαιος βωμός
Αϊτή η στοά ειναι πολυ διαφορετική από τις άλλες... περπατά κανείς όρθιος και άνετα .Θα σας πω ποια είναι η γνώμη μου για το Σηραγγείον .Η κυρίως σπηλιά αποτελούσε ένα προθάλαμο, όπου γινόταν μια προετοιμασία σωματική ένας καθαρμός και ίσως μια ψυχικη προετοιμασία δεδομένου και του βωμού του Απόλλωνα που βρέθηκε στο σημείο αυτό. Κατόπιν , αφού είχαν γίνει όλα αυτά ήταν έτοιμος ο υποψήφιος ,να προσχωρήσει πιο μέσα. Πέρναγε στο διπλανό δωμάτιο από οπού ξεκινούσε η διαδρομή του μέσω της Στοάς .
Κάποιοι φρόντισαν στο δεύτερο αεραγωγό της στοάς (ο πρώτος βρίσκεται ακριβώς στο ξεκίνημα της) να ρίξουν απο ψηλά οσα χώματα μπορούσαν και έτσι σήμερα δεν μπορούμε να ξέρουμε ποιο ήταν το τέλος της διαδρομής.
Όλα αυτά πρέπει να τα δει κάποιος απο κοντά για να καταλάβει οτι εδώ κλείστηκε μια πρόσβαση προς κάτι το οποίο σήμερα να το επισκέπτονται άλλοι απο κάποιο άλλο σημείο.Τι είναι αυτό πολύ θα ήθελα να το μάθω και εγώ αλλά και εσείς πιστεύω.. Υποθέτω όμως τι μπορεί να είναι ..
Ηδη σε μια περιοχη λιγων εκατονταδων μετρων αν ψαξει κανεις βρισκει μερη ενος μεγαλου δικτυου που ειναι δυσκολο να υπολογισεις τις πραγματικες του διαστασεις..
Τελευταία εντελως τυχαια εντοπισα αλλη μια εισοδο σε υπογειο δικτυο απ'οπου ξεκινα διαδρομος , ο οποιος περναει κατω απο τις συγχρονες πολυκατοικιες που εχουν κτιστει,αλλα και κατω απο ενα πολυ ενδιαφερον παλιο αρχοντικο σπιτι που σημερα ειναι εγκαταλειμενο . Προσοχή με την εισοδο αυτη γιατι σας βλέπουν συνεχως ενω εσεις δεν το καταλαβαινετε..Με αλλα λογια το σημειο αυτο παρακολουθειται!
Δυστυχως ,δεν ξερω γιατι αλλα κοντα στα σημεια που εχουν ενδιαφερον,παντα υπαρχει μια διακριτικη επιβλεψη που πολλες φορες δεν την αντιλαμβανεστε.Καλο θα ειναι να προσεχει κανεις τι κανει και να μην προκαλει γιατι εκτος των αλλων ειναι πολυ πιθανον την προσβαση που εσεις θα εχετε βρει αν καταλαβουν οτι την εντοπισατε να την κλεισουν και αυτη...Θα ελεγα οτι γινεται ενας κρυφος πολεμος ..που ενω καποιοι προσπαθουν να βρουν τα χναρια ,καποιοι αλλοι θελουν να τα σβησουν οσο γινεται καλυτερα!!
Κι αν αυτο σας ακουγεται υπερβολικο , να σας παραθεσω εδω ακομη μια ενδιαφερουσα πληροφορια που βρηκα στο βιβλιο ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ, του συγγραφεα Παντολεωντος Καμπουρογλου ,εκδοσης 1883 .Στην εισαγωγη του βιβλιου γραφει: ''Ποσαι δεξαμεναι,ποσα τειχη ,ποσαι υπογειαι στοαι,ποσαι διακλαδωσεις υδραγωγειων ανακαλυπτονται καθ'εκαστην κατα μερος και θαπτονται αυθις υπο την γην!'' Αυτην την αναφορα τη θεωρω απο τις σπουδαιοτερες που εχω διαβασει και μιλα καθαρα για υπογειες στοες και το παραθετω για κεινους που σπευδουν να μιλησει για παραμυθια και μυθευματα σε οτι αφορα τις υπογειες διαδρομες που υπαρχουν σχεδον σε καθε πολη με μακραιωνη ιστορια...Απο το 1883 μεχρι και σημερα δεν μπορει να φανταστει κανεις τι μπορει να εχει θαφτει ακομα...
ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΜΙΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑ!
Θα σας περιγραψω τωρα μια εμπειρια μου απο μια περιπλανηση στις απεραντες στοες που διατρεχουν υπογεια τον μυστικο Πειραια....
Οι πληροφοριες μου ελεγαν για μυστηρια για φραγμενες πυλες ακομη και για αντικεμενενα μεσα στις στοες!!Οπως και να εχει δεν θα μπορουσαν να φανταστουν ποτε οι προσκεκλημενοι εκεινου του γαμου που γινοταν ημερα Σαββατο σε εκκλησια του Πειραια πανω στο λοφο της Καστελλας (τον Προφητη Ηλια θα εννοει)οτι ειχαν και εναν απροσκλητο καλεσμενο..μονο που αυτος ηταν 15 μετρα πιο ''βαθια'' απο αυτους και ημουν εγω..Οι υπολογισμοι μου απο τη στιγμη που ειχα εισχωρησει στην υπογεια διαδρομη μου μεχρις εκει που βρισκομουν εδειχναν οτι ειμαι κατω απο την Εκκλησια.
Τωρα που το σκεφτομαι ισως μια απο τις αλλες εισοδους η εξοδους αν θελετε που τωρα ειναι κλειστες να εβγαινε μεσα στην εκκλησια..Δεν το ξερω ,γιατι ηταν τοσο καλα σφραγισμενες που δεν υπηρχε περιπτωση να κανω κατι.Αλλωστε δεν θα ηταν οτι καλυτερο στη μεση του γαμου ενα κεφαλι να εμφανιστει μεσα απο μια καταπακτη στο δαπεδο της εκκλησιας,,,
Η αλλη εξοδος , οπως ειχα υπολογισει εβγαζε κοντα σε ενα παγκακι που ηταν λιγο πιο μακρια απο την ανοιχτη εξοδο που ειχα βρει ,και πραγματι επαληθευτιηκε οταν ψαχνονταις εκει βρηκα τα μπετα που ειχαν ριξει για να την κλεισουν!!
Οταν αρχισα να κατεβαινω τα συνολικα 47 σκαλοπατια στον υπογειο αυτο χωρο,σκεφτομουν ποσοι αλλοι πριν απο εμενα ειχαν ξανακανει την ιδια διαδρομη στο παρελθον αλλα για πολυ διαφορετικους λογους απο οτι εγω.Ανθρωποι που κατεβαιναν για να προφυλαχθουν απο τους οποιους κινδυνους υπηρχαν στην επιφανεια,καποιoi αλλοι ισως να το ειχαν παλιοτερα ως τοπο λατρειας ! Σιγουρα το μερος αυτο ηταν πολυ παλιοτερο και πολυ μεγαλυτερο στις αποστασεις που καλυπτε απο αυτο που αντικρυζα εγω σημερα.
Δεν ειναι η πρωτη φορα που οι συγχρονοι ανθρωποι εκμεταλλευτηκαν αρχαιους υπογειους χωρους για τις δικες τους αναγκες . Η χρηση αυτων των τοπων αλλαζει στο περασμα του χρονου πολλες φορες.Στο τελος της πετρινης σκαλας αρχιζαν διαδρομοι δεξια και αριστερα που κατεληγαν σε 2 μεγαλα δωματια.Στα τοιχωματα τους υπηρχαν γραμμενα διαφορα ονοματα και ημερομηνιες παλιες και καινουργιες.Στην απεναντι πλευρα των δωματιων αρχιζε ενας αλλος διαδρομος πουκατεληγε σε μια σκαλα.Αρχισα να την ανεβαινω και σε λιγο ημουν σε μια μικρη διακλαδωση απο οπου δυο αλλες σκαλες εβγαζαν η καθε μια σε μια κλεισμενη σημερα εξοδο.Εσβησα για λιγο το φακο μου και σκέφτηκα οτι ημουν λιγα μετρα πιο διπλα απο τις αρχαιες στοες των Μινυων ,που υπηρχαν στην περιοχη.
Αρχικα φαινεται ο κλειστος αεραγωγος των Στοων της Καστελλας και μετα μερη των στοων..
Θυμαμαι οταν ειχα μπει σε εκεινεις τις στοες ,ποσο εντυπωση μου ειχε κανει η κατασκευη τους και η τεχνοτροποια τους.Αν και ειχαν περασει χιλιαδες χρονια απο την κατασκευη τους βρισκονταν ακομη σε αριστη κατασταση.Το επιχρισμα με το οποιο τις ειχαν στεγανοποιησει ξεπερνα σε αποδοση ακομα και τα συγχρονα στεγανωτικα και μαλιστα εδω εχουμε να κανουμε με ενα υλικο που αντεξε πανω απο 3000 χρονια...Και αυτο δεν ειναι δικια μου αποψη ..εχουν γινει σχετικες εργασιες και μελετες στο Λαυριο με τις εκει δεξαμενες που αποδεικνυουν αντιστοιχη στεγανοτητα.
Τη μεγαλυτερη εντυπωση μου εκανε εκεινη η ολοστρογγυλη πετρα που βρηκα μεσα ,καθως και ενα κομματι απο μια μαρμαρινη αρχαια κολωνα.Δεν θα ηταν υπερβολη να πω εδω οτι θεωρω αυτες τις υπογειες κατασκευες εξισου σπουδαιες με τις κατασκευες στην επιφανεια,που μερος απο αυτα που ξερω οτι υπαρχουν και μαλιστα σε πιο μεγαλο βαθος απο αυτο που ηδη ημουν .Ισως καποια μερα να ανοιγουν για ολους αυτες οι διπλοκλειδωμενες και αμπαρωμενες πορτες που ειχα μπροστα μου και επιτελους να δουμε και εμεις τι υπαρχει πισω τους και απο κατω μας...
Σε λίγο ημουν παλι στην επιφανεια.Λιγο πριν βγω εριξα μια ματια για να ειμαι σιγουρος ότι ολα γυρω απο την εισοδο ηταν ενταξει..Αφου τοποθετησα προσκετικα το καλυμμα στη θέση του,πηρα τον δρομο της επιστροφης.Σημερα ήταν μια καλη μερα απο ερευνητική άποψη !Αυτο που σκεφτομουν εκεινη τη στιγμη ηταν οτι ισως η Αρετουσα μετά απο τοσες χιλιαδες χρονια να συνεχιζει να συναντα τον αγαπημενο της Ερωτοκριτο στην Αθήνα ,περπατωντας μεσα απο την σκοτεινη στοα της στα εγκατα του Πειραια.
Θα ηθελα να ευχαριστησω απο καρδιας του υπευθυνους του Τριτου Ματιου που αμεσα βρηκαν το παλαιο αυτο τευχος.Αλλωστε εχουν περασει 10 χρονια απο τοτε που εκδοθηκε.
Μακαρι να μπορεσουμε καποτε να μαθουμε ακομα περισσοτερα για το τι υπαρχει απο κατω μας..
Το αρθρο ειναι απο το περιοδικο ''Τριτο Ματι'' Τευχος 100 , Ιανουαριος 2002. Αρθρογράφος ειναι ο κ. Θανάσης Ξανθόπουλος.
