Η ημέρα των Ευχαριστιών γιορτάζεται σήμερα στις ΗΠΑ. Πρόκειται για μία ετήσια γιορτή -Thanksgiving, στη μητρική της γλώσσα- που γίνεται κάθε χρόνο στην Βόρειο Αμερική, την τελευταία Πέμπτη του Νοέμβρη. Μία γιορτή ωστόσο που έχει έντονα αμφισβητηθεί από κινήματα και πανεπιστημιακούς και έχει συνδεθεί με τη γενοκτονία των ιθαγενών της νέας Ηπείρου από τους ευρωπαίους κατακτητές...
Η γιορτή καθιερώθηκε από τους πρώτους Ευρωπαίους αποίκους. Οι απαρχές της ανάγονται στις γιορτές που διοργάνωναν οι πρώτοι άποικοι μόλις έφταναν στη νέα ήπειρο, ως ευχαριστία προς το Θεό στον οποίο πίστευε καθένας για την ασφαλή άφιξή τους. Πλέον, γίνεται ώστε κάθε οικογένεια να εκφράσει στο Θεό τις ευχαριστίες της για τα αγαθά που της παρέχει. Αποκαλείται και «Ημέρα της γαλοπούλας» σηματοδοτώντας την έναρξη της εορταστικής περιόδου των Χριστουγέννων.
Η ημέρα των Ευχαριστιών φαντάζει μία «αθώα» γιορτή με κυρίαρχο στοιχείο το φαγητό. Εορταστικό υπερφορτωμένο τραπέζι, οικογενειακή και φιλική ατμόσφαιρα, ένα βήμα πριν από το χριστουγεννιάτικο ντεκαντάνς. Κάθε γιορτή και κάθε επέτειος εμπεριέχει ωστόσο ένα συμβολισμό.
Στις ΗΠΑ, η γιορτή των Ευχαριστιών δεν συνδεθεί με συγκεκριμένη θρησκευτική ομάδα. Θεωρητικά, οι ρίζες της είναι τα αγροτικά φεστιβάλ που διοργάνωναν πολλοί λαοί από την αρχαιότητα και συνδέεται με τη σοδειά. Ο συμβολισμός και οι απαρχή της ωστόσο έχουν κατά διαστήματα προκαλέσει σημαντικές διενέξεις.
Η διαμάχη γύρω από τους συμβολισμούς των αμερικανικών επετειών συνεχίζονται και την περίοδο της μετά-αποικιοκρατίας. Παραδοσιακή αναφορά της ημέρας των Ευχαριστιών αποτελεί ο επιτυχής εποικισμός της Νέας Αγγλίας, η επιβίωσή τους στον Νέο Κόσμο και η ειρηνική συνύπαρξή τους με τους γηγενείς πληθυσμούς που κατέληξε στην ευγνωμοσύνη τους προς το Θεού που τους βοήθησε να επιτύχουν όλα τα προηγούμενα.
Η παράδοση αυτή αμφισβητήθηκε πολύ έντονα ιδιαίτερα στο τέλος της δεκαετίας του 1960. Εκπρόσωποι γηγενών φυλετικών κοινοτήτων, όπως των ινδιανικών, υποστήριξαν ότι η επιβιώση των αποίκων στην Αμερική, στηρίχθηκε σε μεγάλο βαθμό στη φυσική αρχικά εξόντωση των αυτόχθονων πληθυσμών και αργότερα στην πολιτική και οικονομική εξαθλίωση των όσων επέζησαν της γενοκτονίας. Μετέπειτα, τη δεκαετία του 1970 προτάθηκε και σε πολλές περιοχές εφαρμόστηκε ο επαναπροσδιορισμός της Ημέρας των Ευχαριστιών ως Ημέρας Πένθους.
«Πολλοί άνθρωποι κάθε χρόνο «γεμίζουν» το στομάχι τους, όπως γεμίζουν και τις γαλοπούλες τους, κατά τη γιορτή της Ημέρας των ευχαριστιών. Η Ημέρα των Ευχαριστιών είναι μία αυθεντική αμερικάνικη γιορτή, σε τέτοιο βαθμό που δεν είναι μόνο διακοπές αλλά πραγματικά, όπως υπονοεί η ετυμολογία, μία από τις ιερές μας ημέρες, που γιορτάζεται σχεδόν καθολικά από του Αμερικανούς. Την ιερή αυτή ημέρα, οι οικογένειες συγκεντρώνονται για να γιορτάσουν μία γενοκτονία, αυτή των Ιθαγενών Αμερικάνων, διαπράττοντας μία ακόμη απέναντι στις γαλοπούλες. Μπορούμε να γιορτάσουμε αυτή τη γιορτή με ήσυχη συνείδηση;» αναρωτιέται ο κοινωνιολόγος από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Dan Brook.
Οι ιθαγενείς Αμερικάνοι εξακολουθούν να είναι οι φτωχότερες εθνοτικές ομάδες στην πλουσιότερη χώρα του κόσμου. Κάθε χρόνο, αρκετοί από αυτούς συγκεντρώνονται στο Plymouth Rock την Ημέρα των Ευχαριστιών, για να θρηνήσουν την τιμή των ομοεθνών τους που έχουν χαθεί.
Ο Κολόμβος έγραφε στο ημερολόγιό του πως με πενήντα άνδρες θα μπορούσε να υποδουλώσει το σύνολο του γηγενούς πληθυσμού και να δεσμεύσει όλο το χρυσό και τον πλούτο τους. Πράγματι οι ντόπιοι υποδουλώθηκαν εύκολα, πολλοί βασανίστηκαν και υπήρξαν θύματα εργασιακής εκμετάλλευσης. Κατά τη διάρκεια της ιμπεριαλιστικής υπερ - εκμετάλλευσης έγιναν και άγρια εγκλήματα κατά του γηγενούς πληθυσμού, στο όνομα πάντα του χριστιανισμού και του πολιτισμού.
«Οι Προσκυνητές (Άγγλοι έποικοι) που ήρθαν αργότερα στην Αμερική για να ξεφύγουν από τις θρησκευτικές διώξεις στη Βρετανία, προφανέστατα ήρθαν για να διαπράξουν τις εθνοτικές και θρησκευτικές διώξεις κατά των ιθαγενών Αμερικανών. Κι αυτό έκαναν. Κι εμείς στην πραγματικότητα συνεχίζουμε να το κάνουμε, αποτελεσματικά και χωρίς οίκτο» γράφει ο Dan Brook.
Κατά την απαρχή του εορτασμού της ημέρας των Ευχαριστιών την δεκαετία του 1620, ξεκινά και ένας νέος τύπος «γενοκτονίας». Το 1619 είναι το πρώτο έτος που αρχίζουν να «εισάγονται» σκλάβοι από την Αφρική.
Όταν ο Άβρααμ Λίνκολν επαναφέρει την παράδοση του εορτασμού της Ημέρας των Ευχαριστιών στις αρχές της δεκαετίας του 1860, όταν οι ΗΠΑ βρίσκονται σε εμφύλιο πολέμο. Στις ΗΠΑ, ο εμφύλιος πόλεμος έγινε με αφορμή το ζήτημα της δουλείας αλλά σίγουρα δεν έγινε υπέρ των δούλων. Όλα αυτά δεν είναι δύσκολο να οδηγήσουν σε δεύτερες σκέψεις, σχετικά με την πιο δημοφιλή ίσως αμερικανική γιορτή.
