Δευτέρα 20 Ιουλίου 2009

Από που προέρχονται τα ονόματα της οδού Δογάνης, του Κερατσινίου, των Ταμπουρίων και της Αμφιάλης


Οι ονομασίες των δρόμων ενός Δήμου ή μιας κοινότητας πάντοτε εξυπηρετούν δύο σκοπούς: Απ' τη μια τιμούν ένα πρόσωπο, ένα τόπο, ένα γεγονός, που έχει κάνει αισθητή την παρουσία του στη διαδρομή της ιστορίας. Απ' την άλλη διευκολύνουν την ανθρώπινη επικοινωνία.

Γιατί με έναν αριθμό μαζί, το όνομα βοηθά να βρούμε αυτό που ψάχνουμε.

Τι ήταν όμως η Δογάνα; Ήταν το παλαιό υποτυπώδες τελωνείο του Πειραιά, (από την ιταλική λέξη DOGANA), στα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας και στα πρώτα χρόνια μετά την απελευθέρωση. Όπως πληροφορούμαστε από το βιβλίο «Οδωνυμικά του Πειραιά» των Μ. Βουγιούκα και Β. Μεγαρίδη, το τελωνείο αυτό στεγαζόταν σε ένα μικρό μονόροφο κτίριο, που ήταν περισσσότερο παράγκα, και κοντά του υπήρχε ένα πηγάδι με αρχαία επιγραφή. Το παλαιό αυτό τελωνείο, που μαζί με την μονή του Αγίου Σπυρίδωνος και ελάχιστα άλλα κτίσματα ήταν για πολλά χρόνια τα μόνα οικοδομήματα του Πειραιά, βρισκόταν έως τα πρώτα μετεπαναστατικά χρόνια σε μια έρημη ακτή. Εκεί κατοικούσε και ο Τούρκος Τελώνης, ο κουμερικιάρης. Αργότερα κτίσθηκε νέο οικοδόμημα για το τελωνείο στο τέρμα περίπου της οδού Αθηνών-Πειραιώς. Στο κτίριο αυτό στεγάστηκαν επίσης το Ναυτοδικείο, το Λιμεναρχείο, το Ταχυδρομείο και η Υγειονομική υπηρεσία. Σε μια απο τις περίφημες υδατογραφίες του LUDWIG KOLLNBERGER (Βαυαρού ανθυπολοχαγού που υπηρέτησε στην Ελλάδα στα πρώτα Οθωμανικά χρόνια) εικονίζεται το παραγκοειδές οίκημα της Δογάνας όπως ήταν το 1837. Η ονομασία της οδού δόθηκε αρχικά από τους κατοίκους. Το Δημοτικό Συμβούλιο Πειραιά αναφέρει στην υπ' αριθμ. 566/22-6-1937 απόφαση του ότι παραμένει εκκρεμές το θέμα της ονομασίας της οδού αυτής ως Δογάνης.

Μια άλλη λέξη είναι το Κερατσίνι, η περιοχή που μεγαλώσαμε. Το Κερατσίνι έχει διάφορες ερμηνείες. Η επικρατέστερη είναι από τις λέξεις κεράτια (φυτό) και Τζίνη ή Τσίνη (όνομα οικογένειας), δηλαδή προήλθε από την Κεράτια του Τζίνη. Το Κερατσίνι όμως ονομάζεται και Ταμπούρια. Το όνομα οφείλεται στα πρόχειρα οχυρώματα (ταμπούρια) που κατασκεύασε εκεί το 1827 ο Γεώργιος Καραϊσκάκης για να αποκρούσει τον Κιουταχή. Ανάλογα οχυρώματα είχαν κάνει προηγουμένως και οι Τούρκοι.

Στα Ταμπούρια εγκαταστάθηκαν πολλοί πρόσφυγες μετά την μικρασιατική καταστροφή. Μάλιστα εκεί μεγάλωσε και ανδρώθηκε ο λαϊκός βάρδος Μάρκος Βαμβακάρης.

Άλλο ένα γνωστό όνομα είναι η Αμφιάλη (πρώην Κοκκινόβραχος). Πήρε το όνομα της από την αρχαία Αμφιάλη Άκρα, προεξοχή της Αττικής (εκεί όπου σήμερα απλώνεται το Πέραμα), απέναντι από την Σαλαμίνα, με την οποία σχηματίζει πορθμό. Το ακρωτήριο αυτό είναι κατάληξη του βουνού Τρίκορφο, ενός από τα παρακλάδια του όρους Αιγάλεω. Η ονομασία Αμφιάλη προέρχεται από το επίθετο αμφίαλος (αμφί + άλς), που σημαίνει αυτός που περιβάλλεται από θάλασσα ή που βρίσκεται ανάμεσα σε δύο θάλασσες. Η ακτή από την περιοχή του σημερινού Περάματος και μέχρι το Σκαραμαγκά, παλιά λεγόταν Ακτή Αμφιάλης και ο όρμος μπροστά από αυτή «Όρμος της Αμφιάλης».

Στην Αμφιάλη ιδρύθηκε μετά την Μικρασιατική καταστροφή του 1922 ο συνοικισμός Μυριοφύτου, ενώ ο ευρύτερος χώρος άρχισε να πυκνοκατοικείται από το 1941.